Rozwój dziecka w pierwszym roku życia jest zjawiskiem zdumiewającym i cudownym, które już Państwo obserwują lub niedługo będziecie mogli śledzić we własnym domu. W ciągu zaledwie 12 miesięcy, Wasze dziecko zmieni się z maleńkiego noworodka, kierowanego podstawowymi instynktami, w małego odkrywcę, który wszystkiego chce dotknąć, doświadczyć, spróbować. Dla każdego rodzica to czas ogromnej radości, ale również wytężonej obserwacji oraz niepokoju o to, czy wszystko w rozwoju naszego dziecka przebiega prawidłowo. Celem poniższego tekstu jest przekazanie Wam, drodzy Rodzice, na jakie zachowania należy zwrócić uwagę w pierwszym roku życia dziecka, gdyż mogą świadczyć o nieprawidłowym rozwoju.
Zachowania niemowlęcia, które powinny zaniepokoić rodzica
Nikt nie jest tak uważnym obserwatorem, jak rodzic niemowlęcia. Zwracacie uwagę na wszystko: jak dziecko oddycha, jak układa rączki, jakie wydaje dźwięki. Śledzicie, czy na pewno odpowiednio przybiera na wadze i sprawdzacie w wielu źródłach, czy nabywa wszystkie umiejętności zgodnie z wiekiem. Często, gdy rodzice zgłaszają się do lekarza czy psychologa, by porozmawiać o swoich niepokojach, zalecenia brzmią: „Obserwujcie i dajcie dziecku czas”. To prawda – każde dziecko rozwija się we własnym tempie, każde potrzebuje innego czasu, by dojrzeć do kolejnych umiejętności. Są jednak takie zachowania, w przypadku których zaleca się natychmiastową konsultację lekarską.
Kiedy zaobserwujemy u niemowlęcia któreś z poniższych zachowań:
- silne prężenie ciała do tyłu,
- drgawki,
- nadmierny płacz lub brak sygnalizowania dyskomfortu płaczem,
- asymetria ułożeniowa,
- asymetria ruchów kończyn,
- znaczne opóźnienie w osiąganiu umiejętności rozwojowych,
- podwyższone lub obniżone napięcie mięśniowe,
zaleca się pilną konsultację z lekarzem!
Częste trudności w rozwoju dziecka
Po pierwszych urodzinach, częste niepokoje, jakie rodzice zgłaszają w funkcjonowaniu dzieci, to:
- przyjmowanie pokarmu – tym czasie, gdy chcielibyśmy, by nasz maluch zaczął już samodzielnie jeść łyżką czy widelcem, pić z kubka lub po prostu próbować nowych potraw i smaków, możemy natrafić na nasilony opór z jego strony;
- opóźnienie w rozwoju mowy – pierwsze słowa lub wyrażenia dźwiękonaśladowcze nie pojawiają się,
- nieprawidłowy rozwój społeczny i komunikacji, np. unikanie kontaktu wzrokowego, nieużywanie gestów do komunikacji, niechęć do zabawy w relacji z rodzicem;
- nietypowe zachowania dotyczące percepcji sensorycznej – u niektórych małych dzieci możemy zaobserwować zwiększoną lub zmniejszoną wrażliwość na niektóre bodźce wzrokowe, słuchowe, zapachowe czy dotykowe: reagują na nie lękiem lub wręcz przeciwnie, intensywnie ich poszukują.
Po zaobserwowaniu powyższych zachowań u naszego dziecka, warto rozważyć konsultację specjalistyczną: z lekarzem, psychologiem lub logopedą.
Prawidłowej oceny, czy dane zachowania są nieprawidłowe i wskazana jest np. specjalistyczna terapia, może dokonać tylko specjalista! Jako rodzice, często nie jesteśmy obiektywni i, pomimo dobrych chęci, możemy nadmiernie sugerować się np. rozwojem innych dzieci czy wiedzą potoczną.
Z kim konsultować obawy, dotyczące rozwoju swojego dziecka
Internet jest pełen blogów oraz forów, na których mamy dzielą się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami dotyczącymi rozwoju własnych dzieci. Również nasze siostry, mamy, babcie czy koleżanki chętnie doradzają nam, nawet jeśli o to nie prosimy. Pamiętajmy jednak, by w takiej sytuacji zachować rozsądek – nie ma jednej prawidłowej drogi rozwoju, bo każde dziecko jest inne. Każda mama najlepiej zna własne dziecko, warto zaufać własnej intuicji oraz opiniom ekspertów. Sięgajmy po materiały w Internecie oraz książki przygotowane przez specjalistów – lekarzy, neurologopedów, fizjoterapeutów, psychologów, a jeśli niepokoi nas coś w funkcjonowaniu dziecka, nie obawiajmy się tego z nimi osobiście konsultować.
Przeczytaj wszystkie artykuły z cyklu: Rozwój poznawczy u dzieci, na co zwrócić uwagę, Rozwój mowy i zdolności społecznych-czyli kiedy dziecko powie”mama”! oraz Rozwój motoryczny u małych dzieci
Gabriela Michalik – psycholog dziecięca, logopeda